Çocuklarda konuşma seslerindeki bozukluk (
harfleri söyleyememe ya da
birbirilerinin yerine kullanma) çok sık görülen bir konuşma problemidir. Bu problem yapısal anomalilerden (konuşmada görevli olan yapılardaki problemlerden) kaynaklı olduğu gibi fonoloik(sesbilgisel) farkındalık becerilerinin gelişimdeki problemlerden de kaynaklanabilmektedir.
En çok aklımıza gelen soru ‘Peki bu konuşma sesi bozuklukları çocuğumuzun okuma yazmadaki başarısını etkiler mi?’.
.jpg)
Bu durumu şu şekilde açıklayabiliriz:
Son yıllarda bir çok araştırmacı fonoloik(sesbilgisel) farkındalık becerileriyle okuma ve heceleme becerilerindeki başarı arasındaki ilişkiyi araştırmaktadır. Fonoloik(sesbilgisel) farkındalık sözcüğün sadece anlamından ziyade sözcüğü oluşturan sesler ve hecelerle ilgili bir kavramdır. Bir nevi konuşma dilinin sözcüklerden, sözcüklerin de hece, kafiye ve seslerden oluşan yapısını anlamaktır. Fitzpatrick bunu ‘’ Sözcüğün içini dinleyebilme becerisi ‘’ ifadesiyle güzel bir şekilde açıklamıştır.
İyi bir fonolojik(
sesbilgisel)
gelişime sahip olan çocuklar okula başladıklarında harflerin ve seslerin yazıda nasıl kullanıldığını kolayca anlayabilirler. Bu beceri okuma ve yazmada ses-harf bilgisini etkili bir şekilde kullanabilmek açısından oldukça önemlidir.
Anaokulu sonunda çocuğun fonoloik(sesbilgisel) farkındalık düzeyi, çocuğun
ilkokuldaki okuma becerilerindeki başarısının en güçlü belirleyicisidir. Çocukların çoğu anaokuluna iyi bir fonolojik farkındalık düzeyiyle başlamakta ve bunu sınıf ortamında yapılan etkinliklerle kolayca geliştirebilmektedir. Bazı çocuklar ise fonoloik farkındalık becerileri açısından güçlük yaşamaktadır.
Fonolojik farkındalık becerilerindeki güçlük bazı sesleri telaffuz edememe, seslerin yerine tutarlı ya da tutarsız olarak farklı sesler kullanması şeklinde kendini gösterebilir.
Bu tarz durumlarda erken müdahale oldukça önemlidir ve en yakın Dil ve Konuşma Terapistinden yardım talep edebiliriz.
Miriam P. Trehearne (2003). Comprehensive Literacy Resource for Kindergarten Teachers
Çeviri DKT. Hüseyin ÇETİN